23 năm chinh phục hang động Quảng Bình

Từ năm 1990 đến nay, Hiệp hội Hang động Hoàng gia Anh đã có 23 năm khám phá hang động ở Quảng Bình, một tỉnh miền Trung, mảnh đất nhỏ nhưng kéo dài, thiên nhiên không ưu ái như bao địa phương khác. Hiện nay, Quảng Bình đã nổi bật lên với một thứ tài nguyên vô giá: hang động đẳng cấp toàn cầu.

 Bài 1: Từ hang động bản địa đến hệ thống toàn cầu

Những người bạn của ông Howard Limbert cùng tập hợp nhau lại với một niềm đam mê khám phá các hang động ở nước Anh. Nhưng tại quê hương của họ không có nhiều hang động đủ lớn để thỏa chí khám phá. Thời điểm đó, thế giới chứng thực hang động Cueras Del Dach (Tây Ban Nha) là hang động hùng vĩ bậc nhất thế giới.

Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi khi ông Howard Limbert cùng đoàn của ông có mặt tại rừng núi Kẻ Bàng trong suốt 23 năm qua. Những hang động ở đây, tại vùng đất hẹp nhất của dải hình chữ S, đã đi vào nội dung của các hãng truyền thông lớn thế giới như BBC, NHK, Kyodo, National Geographic…

Ông Howard Limbert cho biết, lúc đầu họ gửi công văn cho phía Chính phủ Việt Nam qua đường ngoại giao, cùng lúc đó họ còn gửi thư đến cả Chính phủ Lào và Myanmar đề nghị giúp đỡ hành chính để đoàn tìm kiếm, khám phá các hang động trong khu vực.

Tuy nhiên, phía Lào và Myanmar không có hồi âm nào, trong lúc đó phía Việt Nam đã đưa yêu cầu này về Trường Đại học Quốc gia Hà Nội. Ở đó, Tiến sĩ địa mạo địa chất Nguyễn Quang Mỹ đã giới thiệu với họ qua một văn bản trả lời tiềm năng tìm kiếm các hang động gần như vô tận là vùng núi Kẻ Bàng ở tỉnh Quảng Bình. Ông Howard Limbert nói: “Chúng tôi nhận được văn bản và lời mời rất trọng thị. Thế là gấp rút lên đường”.

Hồ Khanh, cái tên bình thường như bao cái tên khác trong làng Phong Nha, được đề cử dẫn đoàn đi vào hang Phong Nha. Ngay khi chạm cửa hang Phong Nha, Ông Howard Limbert cùng đoàn thám hiểm đã choáng ngợp trước cửa hang to lớn này. Họ trầm trồ với triển vọng rất lớn về một hang động cực kỳ bí ẩn.

Bây giờ nhớ lại, ông Howard Limbert đánh giá: “Quãng thời gian đó, chúng tôi đến với vùng đất Kẻ Bàng là lựa chọn đúng đắn”; bởi sau chuyến đi đó, mỗi năm một lần đoàn của ông đều trở lại vùng đất thiếu thốn tiện nghi để tìm kiếm điều họ chưa thể biết ở phía trước, và năm nào cũng có hàng chục hang động được biết đến và được đưa vào kho tàng hang động thế giới, bổ sung vào gia tài địa mạo địa chất toàn cầu hình ảnh, thông số, định vị vệ tinh những hang động này cho các nhà địa chất trên toàn hành tinh.

Những dẫn liệu đưa cho chúng tôi được chứng minh qua thời gian, năm 1998, họ sững sờ trước hang Khe Ry dài gần 20km, đó là hang sông dài nhất châu Á, lộng lẫy với các kiểu thạch nhũ vàng óng, trắng ngà, chúng khổng lồ đến khó tả. Hang bắt đầu từ một bản có tên là Ban ở xã biên giới Thượng Trạch, đổ về đến gần động Phong Nha, trong lòng nó chứa nhiều buồng hang tráng lệ; đặc biệt, trong đó có nhiều loài cá không mắt và một số dơi, chim và rắn rết sống trong bóng tối, định vị bằng siêu âm rất độc đáo.

Năm 2010, một mô hình cung đường hang động chạy dọc theo đường 20 – Quyết Thắng được xác nhận, đó là cung đường toàn những hang động độc nhất vô nhị về độ lớn. Chiều dài cung đường 16km nhưng có đến 20 hang động xen kẽ nhau trong rừng già của vùng địa chất Kẻ Bàng. Ngày nay, dưới tuyến đường 20 – Quyết Thắng, song song với cung đường hang động trên khô còn có cung đường hang động nước, mà Khe Ry là điểm nhấn hùng vĩ.

Thành công lớn nhất để hệ thống hang động ở đây trở nên nổi bật toàn cầu khi đoàn phát hiện ra động Sơn Đoòng, hang động lớn nhất thế giới vào tháng 4-2009. Chính Sơn Đoòng đã làm nổi bật tất cả, vùng đất hẹp nhất cả nước lại có hang động lớn nhất thế giới. Đến nay, gia tài hang động du lịch Quảng Bình đã được đo vẽ bản đồ gần hơn 153km, nó có sức hút kỳ lạ với du khách và khoa học địa mạo thế giới.

Qua 23 năm tìm kiếm hang động, tổng tất cả các chi phí mà đội tìm kiếm lừng danh này đã chi đến hàng triệu bảng Anh để có được những bức hình đẹp nhất, tiếp cận những hang động rực rỡ. “Chúng tôi khám phá vì đam mê, nhưng chúng tôi cũng muốn giúp một điều gì đó cho Việt Nam, mà cụ thể là Quảng Bình”. Mỗi 2 năm một lần, người dân Sơn Trạch lại quen với hình ảnh những “ông Tây” xứ sở sương mù đến đây để giúp địa phương làm bật lên các giá trị huyền thoại chưa được biết đến.

Bài 2: Đội tìm kiếm trứ danh

Theo Báo Sài Gòn giải phóng